เราคงเคยได้ยินคำว่า BIG4 กันมาบ้างจากข่าวหรือเรื่องที่เกี่ยวกับงบการเงินของบริษัทต่างๆ วันนี้เราจะมาทำความรู้จักกันเพิ่มเติมสักหน่อยว่า ”BIG4 คือใคร” “มีความสำคัญอย่างไร” และ “เกี่ยวข้องกับบริษัทต่างๆอย่างไร”
Big4 คือ
BIG4 คือ บริษัทผู้ตรวจสอบบัญชีรายใหญ่ระดับโลก 4 ราย ได้แก่ PWC, EY, Deloitte และ KPMG
ซึ่งทั้งหมดมีบริษัทลูกที่ดำเนินธุรกิจอยู่ในประเทศไทย โดยบริษัทยักษ์ใหญ่ในไทยแทบทุกรายล้วนใช้บริการ BIG4 ในการตรวจสอบบัญชีทั้งสิ้น เช่น
- MINT, BGRIM เป็นลูกค้าของ PwC
- DELTA, BTS, AOT, KTC เป็นลูกค้าของ EY
- BBL, THAI เป็นลูกค้าของ Deloitte
- ADVANC, CPALL, PTTGC เป็นลูกค้าของ KPMG เป็นต้น
แล้วการตรวจสอบบัญชีมีความสำคัญอย่างไร ?
จากประกาศกรมพัฒนาธุรกิจการค้า เรื่อง หลักเกณฑ์และวิธีการยื่นงบการเงิน พ.ศ. 2565 (เริ่มมีผลบังคับใช้ 1 ม.ค. 2566) (ฉบับใหม่) ให้ผู้มีหน้าที่จัดทำบัญชี ซึ่งเป็นห้างหุ้นส่วนจดทะเบียน, บริษัทจำกัด, บริษัทมหาชนจำกัด, นิติบุคคล ที่ตั้งขึ้นตามกฎหมายต่างประเทศที่ประกอบธุรกิจในประเทศไทย และกิจการร่วมค้าตามประมวลรัษฎากร ยื่นงบการเงินและรายงานการสอบบัญชีทางอิเล็กทรอนิกส์ (DBD e-Filing) ภายในระยะเวลาที่กฎหมายกำหนด หรือพูดให้เข้าใจง่ายก็คือ งบการเงินต้องถูกจัดทำและตรวจสอบเนื่องจากข้อกำหนดทางกฎหมาย
อีกทั้งการตรวจสอบบัญชี มีไว้เพื่อตรวจสอบความถูกต้องของงบการเงิน เพื่อให้มั่นใจได้ว่ากิจการได้มีการจัดทำรายงานทางการเงินต่างๆ เป็นไปตามมาตรฐานการบัญชีที่ได้กำหนดไว้ โดยผู้สอบ(Auditor) จะทำการแสดงความเห็นผลของการตรวจสอบดังกล่าวไว้ในหน้ารายงานของผู้ตรวจสอบบัญชี (Audit Report) เพื่อสร้างความมั่นใจให้แก่ผู้ที่มีส่วนได้ส่วนเสีย(Stakeholder) กับกิจการในการนำข้อมูลงบการเงินไปใช้ ตัวอย่างผู้ใช้งบการเงิน เช่น ผู้บริหารของกิจการ, กรมสรรพากร, นักลงทุน, ธนาคารผู้ปล่อยสินเชื่อ เป็นต้น
ทำไมต้องกลุ่ม BIG4 ?
เนื่องจากการตรวจสอบบริษัทที่มีปริมาณธุรกรรมมาก มีความซับซ้อนสูง เช่น มีบริษัทลูกมากมาย, มีการร่วมทุนกับบริษัทต่างชาติ, มีการลงทุนในหลากหลายประเทศ รวมไปถึงการซื้อสินทรัพย์หรือกิจการต่าง ๆ เป็นต้น และการนำข้อมูลต่างๆที่มีความซับซ้อนนั้นมาแปลงเป็นตัวเลขที่อยู่ในงบการเงิน รวมถึงการแสดงรายละเอียดในหมายเหตุประกอบงบการเงินอย่างถูกต้องตามหลักบัญชีนั้นไม่ใช่เรื่องง่าย จึงมักจะต้องอาศัยเหล่าบริษัท BIG4 ที่เรียกได้ว่าเป็นที่รู้จักและเป็นที่ยอมรับในระดับโลก จากภาพลักษณ์ ชื่อเสียง และความน่าเชื่อถือ ซึ่งทั้งนักลงทุนในไทยและต่างประเทศรู้จักและรู้สึกสบายใจเมื่อเห็นบริษัทที่ตนเองวิเคราะห์อยู่นั้นถูกตรวจสอบบัญชีโดย BIG4 นั่นเอง
มาดูความใหญ่โตที่ไม่ได้มีแค่ชื่อเพียงอย่างเดียว จะสังเกตได้ว่ารายได้ของกลุ่มบริษัท BIG4 ทั่วโลกในปี 2024 นั้นไม่น้อยเลยทีเดียว โดยรายได้รวมทั้งกลุ่มBIG4 ทั่วโลก ประมาณ 264พันล้านเหรียญสหรัฐ หรือแปลงเป็นเงินไทย ประมาณเกือบ 9ล้านล้านบาท!!!
แม้ว่าชื่อเสียงบริษัทจะโด่งดังในมุมของการตรวจสอบบัญชี แต่บริษัทก็ยังรับให้คำปรึกษา หรือบริการด้านภาษีและอื่นๆอีกด้วย จะเห็นได้ว่าสัดส่วนรายได้บริการให้คำปรึกษานั้นค่อนข้างสูงเมื่อเทียบกับบริการด้านอื่นๆ
นอกเหนือจากBIG4 ที่กล่าวไปแล้วนั้น ก็ยังมีบริษัทอื่นๆที่รับตรวจสอบบัญชีอีกมากมาย ในประเทศไทย ที่มีชื่อเสียงก็เช่น บริษัท สอบบัญชีธรรมนิติ จำกัด, บริษัท เอเอ็มออดิทแอนด์แอสโซซิเอท จำกัด, บริษัท สำนักงานปีติเสวี จำกัด เป็นต้น
สรุป
สุดท้ายนี้ สาระสำคัญของการตรวจสอบนั้นอยู่ที่การตรวจสอบความถูกต้องของธุรกรรมหรือความผิดปกติต่างๆ ดังนั้นจรรยาบรรณในวิชาชีพเป็นสิ่งที่สำคัญมาก ทั้งความอิสระ ความเที่ยงธรรม ความซื่อสัตย์ ความรู้ความสามารถของผู้สอบ เพื่อสร้างความมั่นใจให้กับผู้ใช้งบการเงิน แต่ทั้งนี้ผู้สอบบัญชีก็ไม่สามารถตรวจสอบได้ 100% เพราะได้รับเอกสารหรือหลักฐานต่างๆจากบริษัทผู้ถูกตรวจ และไม่มีอำนาจหน้าที่ทางกฎหมายที่จะเข้าไปสืบสวนสอบสวนได้ขนาดนั้น ดังนั้นหากผู้บริหารของบริษัทจงใจปกปิดข้อมูลบางอย่างต่อบุคคลภายนอก ก็อาจถือเป็นเรื่องยากที่ผู้สอบจะพบเจอได้ ดังนั้นนอกเหนือจากความสามารถของผู้สอบบัญชี ก็ยังมีจริยธรรมในการประกอบธุรกิจของผู้บริหารอีกด้วย ที่ผู้สอบจะไม่สามารถตรวจหรือประเมินได้นั่นเอง ผู้ใช้งบการเงินจึงควรหมั่นศึกษาหาความรู้ประกอบการพิจารณางบฯเพิ่มเติมเพื่อเป็นเกราะป้องกันไว้ด้วยอีกแรง
สาระน่ารู้เพิ่มเติม : ในอดีตไม่ได้มีแค่ BIG4 แต่มีถึง 5 หรือเรียกว่า BIG5 ซึ่งบริษัทยักษ์ใหญ่ในวงการตรวจสอบบัญชีอีกแห่งหนึ่ง นั่นก็คือ Arthur Andersen แต่เนื่องจากคดีของบริษัท Enron (บริษัทพลังงาน) มีการทำรายการบัญชีที่ไม่โปร่งใส ทำให้รายได้และกำไรเติบโตสูงมากจนเป็นที่สนใจของนักลงทุน แต่ผู้ตรวจสอบบัญชีนั่นก็คือบริษัท Arthur Andersen ไม่ได้แจ้งรายงานความผิดปกติดังกล่าว ทำให้บริษัท Arthur Andersen ถูกเพิกถอนใบอนุญาตไปในปี 2002 หลังจากนั้นบริษัท Arthur Andersen จึงได้ปิดตัวลง คงไว้เหลือเพียงแค่ BIG4 ในวงการตรวจสอบบัญชีจนถึงทุกวันนี้…
