ในโลกของการเงินที่ซับซ้อน การเข้าใจศัพท์ทางการเงินพื้นฐานเป็นสิ่งสำคัญสำหรับทุกคน ไม่ว่าคุณจะเป็นนักลงทุนมือใหม่ เจ้าของธุรกิจขนาดเล็ก หรือเพียงแค่ต้องการจัดการการเงินส่วนบุคคลให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น เราจะมาแนะนำคำศัพท์ทางการเงินที่สำคัญที่คุณควรรู้ พร้อมคำอธิบายที่เข้าใจง่าย

สินทรัพย์และหนี้สิน

สินทรัพย์ (Assets)

สินทรัพย์ คือ สิ่งที่มีมูลค่าทางเศรษฐกิจที่คุณเป็นเจ้าของ ซึ่งบางอย่างอาจสร้างผลตอบแทนทางการเงิน สินทรัพย์สามารถแบ่งได้หลายประเภท เช่น:

• สินทรัพย์หมุนเวียน (Current Assets): สินทรัพย์ที่สามารถแปลงเป็นเงินสดได้ภายในหนึ่งปี เช่น เงินสด สินค้าคงคลัง บัญชีลูกหนี้
• สินทรัพย์ไม่หมุนเวียน (Nom-Current Assets): สินทรัพย์ที่ไม่สามารถแปลงเป็นเงินสดได้ทันที แต่เป็นสิ่งที่มีตัวตนที่บริษัทใช้ในการดำเนินงานระยะยาว เช่น ที่ดิน อาคาร อุปกรณ์

หนี้สิน (Liabilities)

หนี้สิน คือ สิ่งที่คุณเป็นหนี้บุคคลหรือองค์กรอื่น เช่น หนี้ธนาคาร ค่าจ้างที่ยังไม่ได้จ่าย และเงินที่ต้องจ่ายให้ซัพพลายเออร์ (เจ้าหนี้การค้า) หนี้สินแบ่งเป็น:

• หนี้สินหมุนเวียน (Current Liabilities): หนี้สินที่ต้องชำระภายในหนึ่งปี
• หนี้สินระยะยาว (Non-Current Liabilities): ภาระทางการเงินที่ไม่ถึงกำหนดชำระภายในหนึ่งปี สามารถทยอยจ่ายในระยะเวลาที่ยาวนานขึ้น

ความมั่งคั่งสุทธิ (Net Worth)

ความมั่งคั่งสุทธิ คือ ผลต่างระหว่างสินทรัพย์ทั้งหมดกับหนี้สินทั้งหมด คำนวณโดย: ความมั่งคั่งสุทธิ = สินทรัพย์ – หนี้สิน

มูลค่าสุทธิเป็นตัวชี้วัดสถานะทางการเงินโดยรวมของคุณ ยิ่งมูลค่าสุทธิสูง ยิ่งแสดงถึงสถานะทางการเงินที่ดี

บัญชีและงบการเงิน

งบดุล (Balance Sheet)

งบดุล คือ เอกสารทางการเงินที่สำคัญที่แสดงสถานะทางการเงินของบริษัท ณ ช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง งบดุลประกอบด้วยสินทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของ โดยใช้สมการ: สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ

งบกำไรขาดทุน (Income Statement)

งบกำไรขาดทุน หรือ งบกำไรขาดทุนเบ็ดเสร็จ คือ รายงานทางการเงินที่สรุปรายได้และค่าใช้จ่ายของธุรกิจในช่วงเวลาหนึ่งๆ เพื่อแสดงผลกำไรหรือขาดทุน เอกสารนี้บางครั้งเรียกว่างบกำไรและขาดทุน (P&L)

งบกระแสเงินสด (Cash Flow Statement)

งบกระแสเงินสด คือ รายงานทางการเงินที่แสดงการเคลื่อนไหวของเงินเข้าและออกจากธุรกิจในช่วงเวลาหนึ่ง โดยแบ่งเป็น:

• กระแสเงินสดจากการดำเนินงาน: เงินสดสุทธิจากธุรกิจปกติ
• กระแสเงินสดจากการลงทุน: เงินสดสุทธิจากกิจกรรมการลงทุน เช่น การซื้อหรือขายสินทรัพย์
• กระแสเงินสดจากการจัดหาเงิน: เงินสดสุทธิจากการจัดหาเงินทุน รวมถึงการชำระหนี้ และการจ่ายเงินปันผล

ลูกหนี้การค้า (Accounts Receivable)

ลูกหนี้การค้า คือ เงินที่ลูกค้าหรือผู้รับบริการยังค้างชำระแก่ธุรกิจสำหรับสินค้าหรือบริการที่ได้รับไปแล้ว ธุรกิจบันทึกลูกหนี้การค้าเป็นสินทรัพย์ในงบดุล

เจ้าหนี้การค้า (Accounts Payable)

เจ้าหนี้การค้า คือ เงินที่ธุรกิจยังค้างชำระแก่ผู้อื่นสำหรับสินค้าหรือบริการที่ได้รับมา ธุรกิจบันทึกเจ้าหนี้การค้าเป็นหนี้สินระยะสั้นในงบดุล

การลงทุนและการเงิน

ดอกเบี้ย (Interest)

ดอกเบี้ย คือ เงินเพิ่มเติมที่ต้องจ่ายเมื่อกู้ยืมเงิน หรือเงินที่ได้รับจากการออมหรือลงทุน สถาบันการเงินคิดอัตราดอกเบี้ยเป็นเปอร์เซ็นต์ของเงินต้น อัตราดอกเบี้ยอาจแตกต่างกันขึ้นอยู่กับปัจจัยต่างๆ เช่น คะแนนเครดิตของบุคคล และระยะเวลาในการชำระคืน

ดอกเบี้ยทบต้น (Compound Interest)

ดอกเบี้ยทบต้น คือ ดอกเบี้ยที่คิดจากเงินต้นรวมกับดอกเบี้ยที่สะสมมาแล้ว ทำให้เงินเติบโตเร็วขึ้นเมื่อเวลาผ่านไป ในทางกลับกัน หนี้ที่มีดอกเบี้ยทบต้นก็จะเพิ่มขึ้นเร็วเช่นกัน

กฎ 72 (Rule of 72)

กฎ 72 เป็นวิธีง่ายๆ ในการคำนวณว่าเงินลงทุนจะเพิ่มเป็นสองเท่าในเวลากี่ปี โดยการหาร 72 ด้วยอัตราดอกเบี้ยต่อปี เช่น หากอัตราดอกเบี้ย 6% ต่อปี เงินจะเพิ่มเป็นสองเท่าในประมาณ 12 ปี (72 ÷ 6 = 12)

หุ้น (Stocks)

หุ้น คือ ส่วนแบ่งความเป็นเจ้าของในบริษัท เมื่อคุณซื้อหุ้นของบริษัท คุณกลายเป็นผู้ถือหุ้นและอาจได้รับเงินปันผล (ส่วนแบ่งกำไรของบริษัท) หากมีการจัดสรร

พันธบัตร (Bonds)

พันธบัตร หรือ หุ้นกู้ คือ รูปแบบของการกู้ยืม เมื่อคุณซื้อพันธบัตร โดยทั่วไปจากรัฐบาลหรือบริษัท คุณกำลังให้พวกเขายืมเงิน คุณจะได้รับดอกเบี้ยเป็นระยะและได้รับเงินต้นคืนเมื่อพันธบัตรครบกำหนด

กำไรจากการขาย (Capital Gains)

กำไรจากการขาย คือ การเพิ่มขึ้นของมูลค่าสินทรัพย์หรือการลงทุนเหนือราคาซื้อเดิม หากขายสินทรัพย์ในราคาต่ำกว่าราคาซื้อเดิม จะถือเป็นขาดทุนจากการขายทุน

การจัดสรรสินทรัพย์ (Asset Allocation)

การจัดสรรสินทรัพย์ คือ การตัดสินใจว่าจะกระจายเงินลงทุนอย่างไรในประเภทการลงทุนต่างๆ (หรือที่เรียกว่าประเภทสินทรัพย์) ซึ่งรวมถึง:

• พันธบัตร: ตราสารหนี้ที่ออกโดยรัฐบาลหรือบริษัท
• หุ้น: ส่วนแบ่งความเป็นเจ้าของในบริษัท
• เงินสดและรายการเทียบเท่าเงินสด: สินทรัพย์ในรูปแบบเงินสดหรือที่สามารถแปลงเป็นเงินสดได้ง่าย

การเงินส่วนบุคคลและธุรกิจ

งบประมาณ (Budget)

งบประมาณ คือ แผนการเงินที่กำหนดว่าจะใช้เงินเท่าไหร่ในช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง การวางงบประมาณช่วยให้คุณบริหารรายได้ การใช้จ่าย และการออม

สภาพคล่อง (Liquidity)

สภาพคล่อง คือ ความสามารถในการแปลงสินทรัพย์เป็นเงินสดได้รวดเร็วเท่าใด เงินสดเป็นสินทรัพย์ที่มีสภาพคล่องมากที่สุด สินทรัพย์ที่มีสภาพคล่องน้อยที่สุดคือสิ่งของเช่น อสังหาริมทรัพย์หรือที่ดิน ซึ่งอาจใช้เวลาหลายสัปดาห์หรือหลายเดือนในการขาย

อัตรากำไรขั้นต้น (Profit Margin)

อัตรากำไรขั้นต้น คือ ตัวชี้วัดความสามารถในการทำกำไร คำนวณโดยการหารรายได้สุทธิด้วยรายได้รวม บริษัทมักวิเคราะห์อัตรากำไรสองประเภท:

• อัตรากำไรขั้นต้น (Gross Profit Margin): โดยทั่วไปใช้กับผลิตภัณฑ์เฉพาะหรือรายการสินค้า
• อัตรากำไรสุทธิ (Net Profit Margin): แสดงความสามารถในการทำกำไรโดยรวมของบริษัท

ผลตอบแทนจากการลงทุน (ROI)

ผลตอบแทนจากการลงทุน หรือ ROI คือ การคำนวณอย่างง่ายเพื่อหาผลตอบแทนที่คาดหวังจากโครงการหรือกิจกรรมเทียบกับต้นทุนการลงทุน มักแสดงเป็นเปอร์เซ็นต์ คำนวณโดย: ROI = [(รายได้ – ต้นทุน) / ต้นทุน] x 100

การประเมินมูลค่า (Valuation)

การประเมินมูลค่า คือ กระบวนการกำหนดมูลค่าปัจจุบันของสินทรัพย์ บริษัท หรือหนี้สิน มีหลายวิธีในการตีราคาธุรกิจ แต่การทำซ้ำกระบวนการนี้เป็นประจำมีประโยชน์ เพราะคุณจะพร้อมหากเผชิญกับโอกาสในการควบรวมหรือขายบริษัท หรือพยายามหาเงินทุนจากนักลงทุนภายนอก

เงินทุนหมุนเวียน (Working Capital)

เงินทุนหมุนเวียน หรือ เงินทุนหมุนเวียนสุทธิ คือ ผลต่างระหว่างสินทรัพย์หมุนเวียนกับหนี้สินหมุนเวียนของบริษัท เงินทุนหมุนเวียน (เงินที่พร้อมสำหรับการดำเนินงานประจำวัน) ช่วยกำหนดประสิทธิภาพการดำเนินงานและสุขภาพทางการเงินระยะสั้นขององค์กร

สรุป

การรู้และเข้าใจคำศัพท์ทางการเงินเหล่านี้เป็นก้าวแรกที่สำคัญในการจัดการการเงินของ ไม่ว่าจะเป็นการทำงบประมาณ ลงทุน หรือวางแผนสำหรับอนาคต แนวคิดเหล่านี้เป็นรากฐานของความสำเร็จทางการเงิน

เริ่มต้นทีละเล็กละน้อย ติดตามกระแสเงินสด คำนวณมูลค่าสุทธิ หรือศึกษาตัวเลือกการลงทุนที่เหมาะกับเป้าหมายของคุณ ยิ่งคุณเข้าใจมากเท่าไร คุณจะยิ่งมั่นใจในการจัดการการเงินของคุณมากขึ้นเท่านั้น