Loss Aversion Bias อคติการหลีกเลี่ยงการสูญเสียในตลาดหุ้น

การลงทุนในตลาดหุ้นนั้นมีความเสี่ยงมากมาย รวมถึงความผันผวนที่เกิดขึ้นในระยะสั้น ซึ่งอาจทำให้นักลงทุนหลายคนรู้สึกวิตกกังวลและกลัวการสูญเสีย แต่ความรู้สึกนี้ไม่ใช่แค่ความรู้สึกธรรมดา แต่ยังเป็นผลมาจาก อคติทางจิตใจ ที่เรียกว่า Loss Aversion Bias หรือ อคติการหลีกเลี่ยงการสูญเสีย นั่นเอง

Loss Aversion Bias คือการที่คนเรามักจะรู้สึกเจ็บปวดกับการสูญเสียมากกว่าความสุขจากการได้มาซึ่งสิ่งที่เท่ากัน อย่างเช่น ถ้าคุณสูญเสียเงิน 1,000 บาท คุณมักจะรู้สึกเจ็บปวดมากกว่ารู้สึกยินดีที่คุณได้กำไร 1,000 บาท แม้ว่าทั้งสองสถานการณ์จะมีมูลค่าเท่ากันก็ตาม แล้วทำไมมันถึงส่งผลกระทบต่อการลงทุน? ทำไมเราไม่ควรปล่อยให้มันมาควบคุมการตัดสินใจในการลงทุน? มาหาคำตอบกัน

Loss Aversion Bias คืออะไร?

Loss Aversion Bias คือพฤติกรรมทางจิตวิทยาที่ทำให้เราให้ความสำคัญกับการหลีกเลี่ยงการสูญเสียมากกว่าการพยายามหากำไร แม้ว่าสองสิ่งนี้จะมีมูลค่าเท่ากันก็ตาม เมื่อเราสูญเสียเงินหรือทรัพย์สินไป เราจะรู้สึกเจ็บปวดมากกว่ารู้สึกยินดีที่เราได้กำไรในปริมาณเดียวกัน ซึ่งพฤติกรรมนี้มีรากฐานมาจากวิวัฒนาการของมนุษย์ที่ต้องระมัดระวังภัยอันตรายเพื่อความอยู่รอด

ดังนั้น Loss Aversion Bias จึงทำให้นักลงทุนรู้สึกกลัวการสูญเสียมากเกินไปจนทำให้เกิดการตัดสินใจที่ไม่ดี หรือแม้แต่การหลีกเลี่ยงการลงทุนในสินทรัพย์ที่มีความเสี่ยงสูง เพราะกลัวว่าอาจจะสูญเสียเงินที่ลงทุนไป

ทำไม Loss Aversion Bias ถึงมีผลต่อการลงทุน?

ในช่วงเวลาที่ตลาดหุ้นผันผวน เช่น การที่ราคาหุ้นลดลงอย่างรวดเร็ว นักลงทุนหลายคนมักจะรู้สึกวิตกกังวลและตกอยู่ภายใต้ความกลัวว่าความสูญเสียจะยิ่งมากขึ้น หากไม่ขายออกไป แต่ความจริงแล้ว การตัดสินใจเช่นนี้มักจะทำให้พลาดโอกาสในการฟื้นตัวของตลาดในอนาคต

อคติการหลีกเลี่ยงการสูญเสียนี้ยังทำให้หลายคนเลือกที่จะลงทุนในสินทรัพย์ที่เสี่ยงต่ำเกินไป เช่น พันธบัตร หรือเงินฝากธนาคาร ซึ่งในบางกรณี สินทรัพย์เหล่านี้อาจไม่สามารถสร้างผลตอบแทนที่เพียงพอในการบรรลุเป้าหมายการลงทุนระยะยาว

ตัวอย่างของ Loss Aversion Bias ในการลงทุน

ลองนึกภาพสถานการณ์ในปี 2022 ซึ่งตลาดหุ้นเผชิญกับความผันผวนที่รุนแรง โดยดัชนี S&P 500® ลดลงมากกว่า 10% ในช่วงระหว่างเดือนสิงหาคมถึงตุลาคม เมื่อเห็นว่าเงินในพอร์ตการลงทุนลดลง นักลงทุนนั้นอาจตัดสินใจขายหุ้นเพื่อหลีกเลี่ยงการสูญเสียเพิ่มเติม ซึ่งทำให้พลาดโอกาสในการฟื้นตัวของตลาดในปี 2023 ที่ดัชนี S&P 500® ฟื้นตัวขึ้น 15%

หากนักลงทุนเหล่านั้นยังคงถือหุ้นต่อไปแทนการขายทิ้ง พวกเขาจะได้รับผลตอบแทนจากการฟื้นตัวของตลาดในภายหลัง ดังนั้น Loss Aversion Bias ทำให้หลายคนตัดสินใจผิดพลาดเพราะกลัวการสูญเสียระยะสั้น แทนที่จะมองถึงโอกาสในการทำกำไรระยะยาว

ผลกระทบของ Loss Aversion Bias ต่อการตัดสินใจ

1. Panic Selling หรือการขายหุ้นออกไปในช่วงตลาดตกต่ำ นักลงทุนที่ตกอยู่ภายใต้การควบคุมของ Loss Aversion Bias มักจะตัดสินใจขายหุ้นเมื่อเห็นราคาลดลง เพราะกลัวว่าจะขาดทุนมากขึ้น การขายหุ้นออกไปในช่วงตลาดขาลงนี้อาจทำให้พลาดโอกาสในการกลับมาของตลาดในอนาคต
2. การเลือกลงทุนในสินทรัพย์ที่เสี่ยงต่ำเกินไป นักลงทุนบางคนกลัวความเสี่ยงในตลาดหุ้น จึงหันไปลงทุนในสินทรัพย์ที่มีความเสี่ยงต่ำ เช่น พันธบัตรหรือเงินฝาก ซึ่งในบางกรณีอาจไม่สามารถสร้างผลตอบแทนที่เพียงพอต่อการบรรลุเป้าหมายการลงทุนในระยะยาว
3. การถือสินทรัพย์ที่ขาดทุน ในทางตรงกันข้าม นักลงทุนนั้นอาจไม่ขายหุ้นที่ขาดทุนเพราะไม่อยากรับรู้การสูญเสีย ทำให้ต้องถือหุ้นที่ไม่ดีต่อไป แม้ว่าจะมีทางเลือกที่ดีกว่าอยู่แล้ว

วิธีการจัดการกับ Loss Aversion Bias ในการลงทุน

หากคุณอยากหลีกเลี่ยงผลกระทบจาก Loss Aversion Bias และตัดสินใจลงทุนได้อย่างมีสติ ลองพิจารณาวิธีการเหล่านี้

1. ตั้งเป้าหมายการลงทุนที่ชัดเจน

การตั้งเป้าหมายระยะยาวจะช่วยให้คุณมองเห็นภาพรวมของการลงทุนแทนที่จะตัดสินใจจากความกลัวการสูญเสียในระยะสั้น เมื่อคุณมีเป้าหมายที่ชัดเจน เช่น การเกษียณอายุหรือการสร้างความมั่งคั่งในระยะยาว คุณจะสามารถทำการตัดสินใจได้ดีขึ้น

2. เรียนรู้เกี่ยวกับตลาดและความผันผวน

การเข้าใจว่าตลาดหุ้นมีความผันผวนในระยะสั้นเป็นเรื่องธรรมดาจะช่วยให้คุณไม่ตกเป็นเหยื่อของความกลัว อย่าลืมว่าการลงทุนระยะยาวในสินทรัพย์ที่มีความเสี่ยงสูงสามารถให้ผลตอบแทนที่ดีได้ แม้จะมีความผันผวนในระยะสั้น

3. หลีกเลี่ยงการติดตามข่าวสารมากเกินไป

ข่าวสารการเงินที่มักเน้นเรื่องความผันผวนในระยะสั้นอาจทำให้คุณตกอยู่ภายใต้ความวิตกกังวลได้ การหลีกเลี่ยงการติดตามข่าวสารมากเกินไปและมุ่งเน้นไปที่แผนการลงทุนระยะยาวจะช่วยให้แผนการลงทุนของคุณไม่สั่นคลอน

4. ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ

การปรึกษาที่ปรึกษาทางการเงินจะช่วยให้คุณได้รับคำแนะนำที่เหมาะสมในการจัดการพอร์ตการลงทุน และลดผลกระทบจากอคติการหลีกเลี่ยงการสูญเสีย โดยที่ปรึกษาจะช่วยวางแผนและจัดการการลงทุนให้สอดคล้องกับเป้าหมายระยะยาวของคุณ

สรุป

Loss Aversion Bias คืออคติที่ทำให้เราพยายามหลีกเลี่ยงการสูญเสีย ซึ่งอาจทำให้เราตัดสินใจลงทุนในทางที่ผิดไปจากแผนการทำกำไรที่ตั้งใจไว้ เช่น ขายสินทรัพย์ที่ขาดทุนในช่วงตลาดตกต่ำ หรือเลือกลงทุนในสินทรัพย์ที่มีความเสี่ยงต่ำเกินไป

การรู้จักและเข้าใจ Loss Aversion Bias จะช่วยให้เราตัดสินใจได้อย่างมีสติ และไม่ปล่อยให้ความกลัวการสูญเสียมาควบคุมการลงทุนของเรา ซึ่งทำได้โดยการตั้งเป้าหมายการลงทุนที่ชัดเจน รวมไปถึงการทำความเข้าใจตลาด และหลีกเลี่ยงการตัดสินใจที่เกิดจากความไม่มั่นใจหรือความกลัว แล้วสิ่งนี้จะทำให้คุณสามารถสร้างความมั่งคั่งในระยะยาวได้อย่างมั่นคง